POSLOVI OFŠOR KOMPANIJA U CRNOJ GORI (1): Lanac sumnjivih veza i kupovina milionske imovine

Najmanje jedanaest firmi registrovanih u Crnoj Gori su osnovale panamske ofšor kompanije, od kojih su neke preko zaposlenih povezane i sa kriminalcima.

Te crnogorske podružnice i kćerke firme imaju različite djelatnosti – od iznajmljivanja  nekretnina, preko  neživotnih osiguranja i konsultantskih usluga do razrade građevisnkih projekata i kompjuterskog programiranja.

Prije desetak dana objelodanjeni su skriveni podaci o stotinama hiljada ofšor komapanija širom planete, koje je registrovala panamska advokatska agencija “Mossack Fonseca”, zbog čijih se dokumenata drma nekoliko svjetskih vlada, jer su visoki političari preko takvih kompanija tajili svoje poslove. Najavljeno je da će za nekoliko sedmica izaći podaci vezani za Crnu Goru.

Prema do sada objavljenim informacijima u tzv „panamskim papirima“ ima više crnogorskih kompanija, akcionara i krajnjih korisnika. Ali pored “Mossack Fonseca” crnogorski korisnici tajili su svoje poslove i transakcije preko različitih kompanija koje su osnovale njihove of-šor firme od Kipra, preko Delevera do Djevičanskih Ostrva. Neki od najvećih crnogorskih državnih poslova Vlada Mila Đukanovića je sklapala  sa of-šor kompanijama, čija je vlasnička strukture tajne (privatizaciaj KAP-a, Željezare, Boksita itd).

Centra za istraživačko novinarstvo (CIN-CG)  došao je do podataka o budvanskoj kompaniji “Sequoia”, koju je osnovala panamska firma za registaciju of-šor “Nyxroam Corporation”, a koja se povezuje sa kontroverznim osobama.

Prema podacima iz registra panamskih kompanija direktorka “Nyxroam Corporation” je Eni Jeap (Annie Yeap). Ona je otvarala ofšor firme i realizovala transakcije za veliki broj lica, pa i za račun državnih funkcionera nekih balkanskih zemlja i kriminalaca, o čemu je izvještavao i rumunski Centar za istraživačko novinarstvo. Njeno ime pominje se u više od 60 ofšor firmi, u kojima obavlja funkciju direktora.

Eni Jeap je malezijskog porijekla i bila je predstavnica jedne of-šor kompanije uključene u nelegalne poslove bivšeg rumunskog ministra poljoprivrede Steliana Fuiaua, koji je prošle godine osuđen na četiri godine zatvora zbog zloupotrebe službenog položaja i pronevjere dok je bio direktor rumunskog Instituta za poljoprivredna istraživanja i razvoj.

Kako su ranije izvještavali rumunski mediji, Jeap je sarađivala i sa kontroverznim bosanskim biznismenom Damirom Fazlićem, koji je dovođen u vezu sa organizovanim kriminalnim grupama. Između ostalog ona je bila direktor of-šor firme Fazlića.

Fazlić je hapšen početkom oktobra 2008. godine u BiH u grupi osumnjičenih za organizovani kriminal, reketiranja i falsifikovanje novca. Tada su sa njim lisice stavljene i Naseru Oriću, koji je 2006. godine prvo osuđen pa ubrzo oslobođen krivice za ratne zločine nad srpskim stanovništvom u Srebrenici.

Mediji u BiH su Fazlića godinama povezivali i sa uhapšenim kosovskim narkobosom Naserom Keljmendijem, ali bivšim ministrom sigurnosti u BiH Fahrudinom Radončićem, kojeg su pripadnici Agencije za istrage i zaštitu (SIPA) uhapsili u januaru ove godine zbog sumnje da je ometao rad pravosuđa u predmetu "Lutka" u kojem je uhapšen Keljmendi.

Kupovina zemljišta u Kumboru

Kompanija “Nyxroam Corporation” Eni Jeap, preko budvanske firme “Sequoia” krajem 2010. godine kupila je zemljište od ukupno 7,4 hiljade kvadrata u Kumboru u Herceg Novom za nešto više od milion i po eura.

CIN-CG došao je do kupoprodajnog ugovora, na osnovu kojeg je kupljeno to vrijedno zemljište i "pomoćna zgrada" od 14 kvadrata. Firmu “Sequoia” u tom poslu zastupala je Ukrajinka Alla Bochova, koje nema u zvaničnim CRPS podacima gdje se pominje ime izvršnih direktora i zastupnika Budvanke Jane Perović i Arsenija Ćirovića.

U ugovoru od 24. decembra 2010. godine piše da su predstavnici firme “Sequoia” za zemljište isplatili 1.065.736 eura 23. avgusta te godine, kada je potpisan predugovor. Precizirano je da ostatak novca od 532.880 eura uplate najkasnije do 31. decembra 2010.

U CRPS podacima može se vidjeti da je u aprilu 2014. godine upisano da kapital firme “Sequoia” iznosi 4.095.867 eura. Opština Herceg Novi mjesec ranije iste godine odobrila je urbanističko tehničke uslove toj kompaniji - investitoru - za izgradnju kanalizacionog kolektora i vodoovodnog cjevovoda za odvođenja fekalnih voda i vodosnadbijevanje planirane stambene zgrade sa pratećim objektima bazenima.

Kao investitor, kompanija "Sequoia" angažovala je za projekat gradnje svoje velelepne stambene zgrade u Kumboru izvođača radova budvansku firmu "Condor Company".

"Condor Company" bila je jedan od podizvođača na projektu izgradnje postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda u bečićkom naselju Vještica. Policija je krajem prošle godine dobila nalog od Specijalnog tužilaštva za izuzimanje dokumentacije iz opštine Budva u vezi tog infrastrukturnog projekta vrijednog od 58 miliona eura,  zbog sumnji u nelegalne radnje.

U katastarskim podacima može se vidjeti da je kompanija “Sequoia” u prošloj godini naslijedila vrijedno zemljište u Kumboru od skoro tri hiljade metara kvadratnih. Nije poznato kako je firma iz Paname naslijedila imovinu u Crnoj Gori.

Veze sa provladinim tajkunima u Makedoniji

Ime Eni Jeap pominjano je i u Makedoniji.

“Mediaobservatory”, u tekstu “Veb portali u of-šor kandžama makedonskih provladinih tajkuna”, piše je da je generalni direktor “T-Mobile” Žarko Lukovski jedan od skrivenih vlasnika veb portala “Netpres”.

Pojašnjavaju da je “Netpres” osnovala strana kompanija “Net Press Com DOOEL” , koja je u potpunom vlasništvu i  “Finzi DOOEL Skopje”.

U tekstu se navodi da je  vlasnik “Finzi DOOEL Skopje” američka kompanija “Finzi LLC”, čije je sjedište ustvari adresa jedne advokatske kancelarije.

“Mediaobservazory” je pisao da svi dokumenti iz američke kompanije vode do Kipra i direktora Eni Jeap i Shane Charalambous.

Kako stoji u tekstu, Jeap je osnivač kompanije “Equation Corporate Services LTD”, koja nudi usluge stranim investitorima, advokatima, poreskim savjetnicima ili drugim stručnjacima, koji traže partnere za ostvaranje of-šor kompanija na Kipru.

“Mossack Fonseca” i kompanija iz Nikšića

Novinari CIN-CG došli su do podatka da je kontroverzna panamska agencija “Mossack Fonseca” povezana sa nikšićkom firmom “Line Insurance”.

Naime, “Mossack Fonseca” je registrovala panamsku kompaniju "Dynacash Business Limited S. A”, koja je 3. jula 2007. osnovala kompaniju “Line Insurance” u Nikšiću, za poslove neživotnog osiguranja. U Centralnom registru privrednih subjekata Crne Gore (CRPS) može se vidjeti da je “Line Insurance” funkcionisala svega pet mjeseci prije nego što je likvidirana.

Prema podacima dostupnim u registru panamskih kompanija, “Dynacash Business Limited S. A”, funkcioniše u sklopu korporacije “Manfred Group Corp” iz Paname, koju je takođe registrovala agencija “Mossack Fonseca”.

U CRPS-u se može vidjeti da je izvršna direktorica i zastupnica nikšićke firme “Line Insurance” bila Zorica Proroković. Ista osoba pojavljuje se u još jednoj kompaniji koja je osnovana u gradu pod Trebjesom, a koja je takođe likvidirana.

Radi se o firmi “V & A International”, koja je osnovana istog dana kao i “Dynacash Business Limited S. A ” i koja je bila aktivna do prije dvije godine. “V & A International” osnovala je ofšor kompanija "Solway Real Estate Limited”.
Poslovanje firmi u kojima je Prorokovićeva zastupnica prilično je misteriozno. CIN-CG nije uspio da stupi u kontakt sa njom, tako da nema odgovora na pitanje šta su te kompanije zapravo radile u Crnoj Gori.

CIN-CG objavljuje bazu crnogorskih firmi, koje su vlasnički povezane sa panamskim of-šor kompanijama:

Baza firmi 1