Kada će početi imunizacija opšte populacije u CG: Prijavi se i čekaj

Za mjesec od početka imunizacije protiv koronavirusa u Crnoj Gori aplicirano je 8.669 doza vakcina. Od toga, sa dvije doze vakcinisano je tek 595 osoba. U svim opštinama trenutno se sprovodi vakcinacija starijih od 80 godina, a u Mojkovcu je započeta i imunizacija naredne prioritetne grupe - osoba starosti 75 do 79 godina. Kad će početi i imunizacija opšte populacije, nije poznato, a iz Instituta za javno zdravlje (IJZ) ponovili su ranije navode - da to zavisi od dostupnosti vakcina. “Vijestima” su kazali da očekuju da se sa novim isporukama i vrijeme za imunizaciju značajno skrati.

Prvi slučajevi kovid-19 infekcije u Crnoj Gori registrovani su 17. marta 2020. Prva vakcina data je 11 mjeseci kasnije - 20. februara vakcinu proizvođača Sputnjik V primio je šesdesetšestogodišnji korisnik Doma starih u Risnu. 1717 je broj na koji se mogu prijaviti svi zainteresovani za vakcinaciju. Prijave su moguće i na portalu www.covidodgovor.me, popunjavanjem elektronskog upitnika. Dovoljna je prijava na jednom od tih kanala. Svi prijavljeni biće naknadno obaviješeteni o terminu i lokaciji za vakcinaciju

Zaključno sa 21. martom, ukupno je dato 8.669 doza.

“Pri čemu je najmanje jednu dozu primilo 8.074, a kompletno je sa dvije doze vakcinisano 595 lica. S obzirom na različitu strukturu populacije po opštinama, lokalne specifičnosti, uključujući i broj vakcinalnih punktova i raspoloživost medicinskog kadra, i dinamika odvijanja vakcinacije je različita u određenim opštinama - zdravstvenim ustanovama. U skladu sa tim, domovi zdravlja su dobili uputstvo da nakon što se završi imunizacija jedne, po automatizmu omoguće i započnu vakcinaciju prve naredne prioritetne grupe, kako bi se aplikacija vakcine sa praktičnog aspekta ubrzala, a sve spram interesovanja i lokalnih potreba”, kazali su “Vijestima” iz IJZ.

Dodaju da se u svim opštinama trenutno sprovodi vakcinacija lica starijih od 80 godina, dok je u nekim, poput Mojkovca, započela imunizacija i naredne grupe prioriteta - osoba uzrasta od 75 do 79 godina. Iz IJZ pojašnjavaju da proširivanje grupa za vakcinaciju ne utiče na sprovođenje imunizacije u višim prioritetima.

“Primjera radi, osobe starije od 80 godina uvijek će biti prioritet i moći će da se vakcinišu bez obzira koja prioritetna grupa se trenutno vakciniše ili bez obzira da li se radi o vakcinaciji opšte populacije. Sve ovakve osobe, a koje iz nekog razloga nisu primile vakcinu (akutna bolest, spriječenost, odsustvo iz mjesta stanovanja...) uvijek se mogu obratiti za zakazivanje termina za vakcinaciju preko kal centra 1717, bez obzira u kojoj grupi prioriteta se trenutno sprovodi imunizacija”, kazali su iz IJZ.

Dostupnost vakcina diktira dinamiku

Broj dosad dostupnih vakcina koje su stigle u Crnu Goru je 44.000. Od toga, 14.000 su Sputnjik V vakcine, a 30.000 Sinofarm, vakcine kineskog proizvođača.

Provjera Sinofarm vakcina završena je nedavno i time su se stekli i uslovi za upotrebu dostupnih doza.

Na pitanje da li se sada može očekivati i ubrzanje procesa imunizacije, iz IJZ su kazali da dostupnost diktira dinamiku, ali i činjenica da se ta vakcina može koristiti i u terenskim uslovima.

“Dostupnost vakcina jedan je od ključnih faktora dinamike sprovođenja imunizacije i zbog toga se insistira da vakcine, onoga trenutka kada se završe sve potrebne analize i ispune svi preduslovi, budu odmah distribuirane domovima zdravlja i zdravstvenim ustanovama u državi. Istovremeno za proces ubrzanja su od značaja i činjenice da se vakcina proizvođača Sinofarm pakuje u jednodozne bočice, te da se može koristiti i u terenskim uslovima, jer se može čuvati i transportovati u prenosnim frižiderima. Samim tim krenulo se i sa vakcinacijom teško pokretnih i nepokretnih pacijenata starijih od 80 godina u kućnim uslovima”, rekli su “Vijestima” iz IJZ, dodajući da će se na taj način povećati dostupnost i pristupačnost usluge imunizacije u posebno ranjivim kategorijama pacijenata.

Oni iz opšte populacije da se prijave i čekaju

Imunizacija protiv koronavirusa sprovodi se u skladu sa Nacionalnom strategijom imunizacije.

U tom dokumentu, pored ostalog, navodi se i da će “precizan kalendar imunizacije biti razvijen kako informacije o vakcinama koje će se koristiti budu dostupne, a sami proizvodi registrovani za upotrebu”.

“Kalendar imunizacija predstavlja utvrđivanje vremenskog rasporeda između doza vakcina. On konkretno za vakcine protiv kovida-19 zavisi od same vakcine odnosno od proizvođača i utvrđen je u sažetku karakteristika lijeka odnosno uputstvu i preporukama proizvođača. S obzirom na to da već imamo situaciju da su kod nas na tržištu prisutne vakcine različitih proizvođača (doduše trenutno sa istim preporučenim razmacima između doza od tri sedmice), kalendar imunizacija će biti komuniciran zdravstvenim radnicima onako kako se različite vakcine budu distribuirale”, pojasnili su iz IJZ.

Na pitanje kada bi i oni koji su se već javili da su zainteresovani za vakcinaciju, mogli okvirno da dobiju informaciju o tome kada će biti vakcinisani, iz Instituta su kazali da će informacije iz sistema dobijati “onda kada njihova prioritetna grupa bude ‘otvorena’ za imunizaciju”.

“Taj rok će ponajviše zavisiti od dostupnosti vakcina i za očekivati je da se sa novim isporukama vrijeme za imunizaciju značajno skrati”, odgovorili su iz IJZ.

Nema ni okvirno informacije o datumu početka imunizacije opšte populacije.

Prema podacima sa sajta covidodogovor.me, broj trenutno prijavljenih za vakcinaciju je 61.824 građana, a radi se o trenutnoj ukupnoj brojci, iako je dio prijavljenih već primio prvu dozu.

Puko poređenje sa Srbijom nije rješenje

Za dva mjeseca imunizacije na koronavirus u Srbiji je vakcinisano nešto više od 1,3 miliona ljudi. Od toga, revakcinisano je njih 862.000.

Na pitanje da li se može prosto uporediti i reći da bi za isto vrijeme u Crnoj Gori moglo biti vakcinisano 150.000 građana, iz Instituta su kazali da ne.

“Kada bi u obzir uzeli osnovne faktore koji su ključni za dinamiku kojom se imunizacija sprovodi kako u Srbiji tako i kod nas u Crnoj Gori, da bi ih uporedili neophodno je da postoji određeni standard na osnovu koga se to upoređivanje vrši. Puko upoređivanje nije rešenje, a još manje je po epidemiološkim standardima”, rekli su iz IJZ.

Jednostavnog odgovora nema ni na pitanja da li je punktova na kojima je planirana imunizacija dovoljno, kada bi mogla da bude okončana puna imunizacija, i kad i to bude završeno, da li se može govoriti o kraju borbe sa koronavirusom.

“Kao što je rečeno, mnogo je faktora koji utiču na brzinu sprovođenja imunizacije. Pored dostupnosti vakcina ne smiju se zaboraviti ni organizacioni aspekti (broj punktova), kao i interesovanje opšte populacije. S obzirom na to da je vakcinacija jedino pravo rješenje za izlazak iz kovid krize, te da se konstantno bilježi porast interesovanja u opštoj populaciji, za očekivati je da se u danima i sedmicama pred nama dostigne zacrtana dinamika”, kazali su iz Instituta.

Iz Ministarstva odbrane juče su saopštili da i medicinski timovi Vojske Crne Gore učestvuju u vakcinaciji građana protiv koronavirusa.

Uz vakcinaciju i poštovanje mjera

U ovom trenutku, kako dodaju, najbitnije da građani shvate dvije stvari - da nema rješavanja kovid krize bez adekvatne vakcinacije i da je, do postizanja zadovoljavajućeg stepena ličnog i kolektivnog imuniteta, poštovanje opštih mjera prevencije obavezno i - nezamjenjivo.

“Nema rješavanja kovid krize bez adekvatne vakcinacije. Još nije kasno da shvatimo koji su nam prioriteti, te da zajedno mobilišemo sve postojeće kapacitete, uzdržimo se od bliskih fizičkih kontakata, masovnih okupljanja i drugih nebezbjednih vidova ponašanja, sve sa ciljem uspješne vakcinacije, očuvanja zdravlja i ozdravljenja ekonomije”, kažu iz IJZ.

Druga važna stvar na koju podsjećaju je postizanje ličnog i kolektivnog imuniteta.

“Sve dok se ne postigne zadovoljavajući stepen ličnog i kolektivnog imuniteta pridržavanje opštim mjerama prevencije je obavezno i nezamjenjivo”, kazali su iz IJZ.

Dodaju i da je kraj borbe sa koronavirusom moguć “samo združenim inicijativama i naporima koje odavno prevazilaze nacionalne granice”.

“Vrlo vjerovatno je da će u sredinama sa masovnom transmisijom biti mutacija virusa, ali nas one neće plašiti iz prostog razloga što već sada imamo učinkovite vakcine i tehnologije proizvodnje koje će se vrlo lako prilagođavati eventualnim novim sojevima virusa. Na nama je samo da iskoristimo mogućnosti koje nam je moderna nauka pružila i shvatimo značaj i ulogu vakcinacija”, kazali su iz IJZ.

I poslije vakcine - maska

Iz IJZ posebno ističu značaj poštovanja opštih mjera prevencije neposredno pred i nakon vakcinacije.

“Iz prostog razloga što vakcinacija osobe koja je u periodu inkubacije nema većeg efekta, niti vakcina štiti neposredno niti kratko (nekoliko dana) nakon vakcinacije. Organizmu je potrebno najmanje dvije do tri sedmice da stvori neku količinu antitijela, pri čemu se optimalna zaštita postiže tek tri sedmice nakon druge doze vakcine. Nažalost, svjedoci smo da mnoge vakcinisane osobe iz želje da se što prije vrate uobičajenom načinu života prije kovida, odmah nakon prve doze vakcine prestaju sa preventivnim ponašanjem i poštovanjem opštih mjera prevencije. Vakcine jesu izlaz i spas, ali vakcine ne nose magičnu moć da pružaju zaštitu odmah nakon vakcinacije, već je za to potrebno vrijeme tokom kojeg su opšte mjere nezamjenjive”, poručili su iz IJZ.

IJZ: Zdravstveni radnici ne odbijaju vakcinu

Podaci prema kojima zdravstveni radnici navodno odbijaju da se vakcinišu, nisu realni, tvrde iz IJZ. Pojašnjavaju da su oni, na više načina, “ključni dio društva kada se radi o kovid odgovoru”.

“Međutim, često se zdravstveni radnici dovode u neprikladne situacije, a činjenice zloupotrebljavaju prenaglašavanjem i izvrtanjem realnih podataka. Tako se činjenica da se mnogi zdravstveni radnici u ovom trenutku neće vakcinisati, jer su relativno skoro preležali infekciju koronavirusom, u javnosti predstavlja kao odbijanje vakcinacije”, kazali su iz IJZ.

Dodaju i da nije riječ o odbijanju vakcinacije, već o praćenju preporuka prema kojima je vakcinacija osoba koje preleže kovid-19 preporučena, ali tek tri mjeseca nakon infekcije.

“Ovo je prosto zbog činjenice da se smatra da prirodno preležana infekcija pruža ograničenu zaštitu do tri mjeseca nakon infekcije, te da se u uslovima ekstremno ograničene dostupnosti vakcina, znatno veći, kako individualni, tako i kolektivni benefiti, postižu vakcinacijom osoba koje do sada nisu bile izložene virusu. Na taj način zdravstveni radnici podnose i dodatni teret borbe protiv koronavirusa”, rekli su iz IJZ.

Zadovoljni su brojem dosad vakcinisanih kolega.

“Uzevši u obzir da je kampanja tek započela, te da je broj kolega koji su relativno skoro preležali infekciju, kao i onih koji se trenutno nalaze na bolovanjima visok, treba biti realan i zasada zadovoljan”, rekli su iz IZJ. Strategija imunizacije predviđa i “maksimalnu socijalnu vidljivost i prestiž promotera i pobornika vakcinacionog procesa”. Iz IJZ su kazali da će to biti postignuto kada se dođe do vakcinacije opšte populacije. “I osoba koje su prepoznati kao društveno angažovani pojedinci (subjekti) sa najvećim uticajem na formiranje javnoga mnjenja. Istovremeno, raduje činjenica da imunizacija ima značajnu i nepodijeljenu podršku svih elemenata društva i pojedinaca iz različitih sfera djelovanja koji jednoglasno zastupaju naučno potvrđene činjenice o značaju vakcinacije”, rekli su iz IJZ.

Damira KALAČ